بهره وری و تئوری آشوب
بدون مقدمه می خواهم وارد بحث اصلی بشوم ...می خواهم در اینجا بخشی از کتاب مدیریت با رویکرد آشوب را نقل قول کنم. در این پروژه من مشاور تحقیقاتی اثر بودم و اثرر متعلق به آقای قنبری است:
در ابتدا دانشمندان معتقد بودند معلولها به صورت خطی بر آیند علل بدنه اصلی مقولات خاصی هستند، اما اکنون آنها به نقش خلاقانه بینظمی و آشوب تاکید کرده و جهان را مجموعهای از سیستم هایی میدانند که به شیوه های خود سازمانده عمل میکنند و تصادفی هستند این در شرایطی است این سیستم ها از نظم به بینظمی و از بینظمی به نظم ختم میشوند.
از آشفتگي زندگي زاييده مي شود. در حاليكه از نظم عادت به وجود مي آيد.
آشفتگي و بي نظمي معمولا در محاورات روزمره آشوب و آشفتگي نشانه بي نظمي و سازمان نيافتگي به نظر آورده مي شود و جنبه منفي دربردارد. اما در واقع با پيدايش نگرش جديد و روشن شدن ابعاد علمي و نظري آن امروزه ديگر بي نظمي وآشوب به مفهوم سازمان نيافتگي ؛ ناكارائي و درهم ريختگي تلقي نمي شود. بلكه در کوانتم بي نظمي درحقيقت عين نظم است (آنتروپي جهان را که منفي و بسوي بي نظمي ميدانستند؛ در حقيقت عين نظم است) بي نظمي وآشوب نوعي بي نظمي منظم يا نظم در بي نظمي است.
- بي نظم از آن رو كه نتايج آن غير قابل پيش بيني است.
- منظم بدان جهت كه از نوعي قطعيت برخوردارست .
نگرش آشوب در واقعیت ها بر چهار پايه وابستگي، پدیدار شدن ، الگوها و بازانجام قرار دارد.
عامل بهره وری سنجه ای است که نقطه تعادل نظم و بی نظمی را در سیستم های تولیدی نشان می دهد. برخی از این تحلیل ها عبارتند از:
- اتلاف ها به خودی خود پدیدار می شوند و غالبا منشا از پیش برنامه ریزی شده ای ندارند.
- اتلاف ها تاثیر هم تکاملی دارند یعنی اتلاف در تولید بیش از اندازه می تواند در ادامه عاملی برای افزایش اتلاف در موجودی شود و افزایش موجودی به دلیل وجود جریان مداوم و عدم جایگیری مناسب محصولات در انبارهای نهایی و میانی منجر به جابجایی های متعدد شده و ریسک نگهداری محصولات نیم ساخته و نهایی را بالا ببرد و نهایتا مجبور باشیم قسمتی از محصولات را که در حین نگهداری و حمل و نقل آسیب دیده اند, دوباره کاری کرده و یا ضایعات کنیم.
- بایستی توجه داشت که وجود هر عاملی اتلافی در بارگذاری هزینه های جبران تاثیری مضاعف و چندبرابر داشته باشد. ضایع شدن یک محصول در آخرین فرایند به معنای از دست دادن تمامی کل محصول می شود. بنابراین تمامی هزینه ها و ارزش افزوده ایجاد شده در نتیجه وجود یک عامل اغتشاش در آخرین فرایند بار سنگینی از هزینه ها را می تواند در پی داشته باشد. چه بسا با اتلاف چند قطعه در مرحله نهایی, یک سفارش کلان به دلیل کمبود به تاخیر بیافتد و حتی قراردادهایی به دلیل عدم تعهد به زمان تحویل کنسل شود. ممکن است این عامل اتلافی متاثر از یک تغییر دمای محیطی و یا بر هم خوردن ناگهانی تنظیم دستگاه باشد. (اثر پروانه ای)
- یک فرایند تولید حاصل برهم کنش ماشین آلات, شیوه های تولید,منابع انسانی, شرایط محیطی, سیستم های سنجش و ارزیابی, مواد اولیه, سرمایه و تدبیر مدیریت است. همیشه یک عامل اتلافی در یکی از عوامل تولید تاثیر خود را آغاز می کند و این تاثیر زنجیره وار بر تمامی عوامل دیگر اثر خود را می گذارد و حتی این تاثیر با هم افزایی همراه است. گاهی یک مواد اولیه معیوب می تواند منجر به خرابی یک دستگاه شود و خرابی دستگاه چند محصول دیگر را هم تحت تاثیر خود قراردهد.
هر سیستمی در واقع در وضعیتی متعادل و تقریبا پایداری بین نظم و بی نظمی قرار گرفته است. و بهره وری به معنای تغییر نقطه تعادل از وضعیتی غیر قابل پیش بینی و با شرایط فعلی به سمت نقطه مطلوب است. هماهنگونه که کیفیت با ضایعات صفر امکان پذیر نیست.
اثر بی نظمی و آشوب در تولید محصول منتج به کاهش ظرفیت واقعی نسبت به ظرفیت اسمی می شود. عوامل متعددی در کاهش این ظرفیت موثرند که می توان با برخی از این عوامل با راهکارهای تکنیکی و فنی مقابله کرده و بهره وری فرایندها و فعالیت های ارزشمند سازمان را افزایش داد. در مدل تولید ناب می توان تاثیر این مجموعه عوامل(اختلال یا بی نظمی) را با شیوه های نوآورانه و راهکارهایی فنی کاهش داد.
(ادامه در پست بعدی)
بعد از سالها
نمی دانم چرا چند وقتی است که سراغ این وبلاگ نیامدم ... و امروز خیلی شانسی وسط تمامی گرفتاری هایم بالاجبار محکوم به گذراندن وقت شدم و در میان جستجوهای خودم به اینجا رسیدم.
من نظریه بازی ها را از زاویه ریاضی و خیلی دقیق دنبال نکردم و به قول دوستان به شیرجه ای در عمق یک وجب اکتفا کرده ام. چندی است که با مدیران محترم بنگاه های اقتصادی در رابطه با تدوین کتابهای مدیریتی با موضوعاتی کاملا نو همکاری می کنیم. کتابی را گردآوری کردیم تحت عنوان تئوری های نوین مدیریت و در ادامه کتابی را مشغول ویرایش هستم با عنوان نظریه آشوب در مدیریت نوین... ناگهان به ارتباطی گنگ رسیدم بین نظریه های نوین ... یعنی رابطه بین نظریه آشوب و نظریه بازی ها و ارتباط تنگاتنگ این دو نظریه در برآورد و پیش بینی های فضای رقابتی و خلق استراتژی هایی با سطح نوآوری بالا...
در نظریه آشوب وقتی از زاویه ای خاص به وقایع می نگریم که به دلیل ابهامات ساختاری امکان پیش بینی در آنها وجود ندارد , با گذر از نظام علت و معلولی به دنبال ارتباطاتی هستیم که بتوانیم وقوع پیشامدها را بر اساس قوانین و نظمی بزرگتر توجیه نماییم. بی نظمی در نظم و نظم در بی نظمی , اثرپروانه ای و خودمانایی و ... به کمک ما می آیند تا بتوانیم خطوط ارتباط بین عوامل و پیشامدها را پر رنگ تر کنیم. حال بیاییم در زاویه نظریه بازیها به ویژه در شرایطی که پیش بینی شرط موفقیت در کسب نتیجه هوشمندانه است, را مرور کنیم:
کتاب بازی پیش بین را به خاطر آوردم و فرمول بندی دموسکویتا برای پیش بینی وقایع تاریخی با تعریف بازیگران متعدد و بازی های به مراتب پیچیده تر ... علیرغم اینکه این تلاش خیلی مورد توجه جهانیان قرار گرفته است و از دموسکویتا با لقب نوستراداموس قرن یاد می کنند اما همه این پیش بینی ها تا کنون معتبر نبوده است.
مرزی وجود دارد در انتخاب نگرش مبنی بر نظریه آشوب ... این مرز تعیین کننده میزان ابهام در ساختار بازی است. قاعدتا هر چقدر بازی پیچیده تر و بازیگران نقش آفرین بیشتر می شوند و ارتباط تاریخی وقایع پیوندی عمیق تر می یابند, بازی بیشتر از گذشته به نظریه نوین آشوب گرایش می بابد. دقت گرده اید که همواره تاریخ جاذبه ای غریب دارد و یا علل کاملا پیش پا افتاده و معمولی چگونه برگ های بزرگی از تاریخ را رفم زده و ورق زده اند؟
توصیه های نظریه بازی ها برای انتخابات 1392 ایران
امروز که تقریبا یک هفته از تایید صلاحیت من برای چهارمین دوره انتخابات شورای شهر مشهد می گذرد توانسته ام با تمرکز بیشتری به موضوع نظریه بازی ها و انتخابات بپردازم . پاره ای از برداشت های خودم و برداشت های دوستان و افرادی که با من ملاقات داشته اند را جمع بندی کرده ام . نتایج بررسی من به روی عوامل برد و باخت در فاصله ۱۷ روز تا انتخابات در این پست به طور خلاصه جمع بندی خواهد شد:
آموزش نظریه بازی ها (تصویری)
بازیهای ساده و تعادل نش
- ۰۱ - مفهوم بازی و بازی معمای زندانی
- ۰۲ - عناصر تشکیلدهنده یک بازی
- ۰۳ - مفهوم تعادل نش
- ۰۴ - تعریف رسمی تعادل نش
- ۰۵ - مثال از مفهوم تعادل نش: بازی مشارکت در پروژه عمومی
- ۰۶ - عملهای غالب و مغلوب
- ۰۷ - تصمیمگیری جمعی برای کالای عمومی
- ۰۸ - تابع بهترین پاسخ
- ۰۹ - رابطه بین تابع بهترین پاسخ و تعادل نش
- ۱۰ - مدل یک پروژه دو نفرهی همافزا
- ۱۱ - مدل رقابت چندجانبهی کورنو
- ۱۲ - مدل رقابت چندجانبهی کورنو ۲
بازیهای پویا
تعادل نش ترکیبی
- ۰۱ - تعریف یک استراتژی ترکیبی
- ۰۲ - مطلوبیت انتظاری
- ۰۳ - یک مثال از تعادل نش ترکیبی
- ۰۴ - تعریف رسمی تعادل نش ترکیبی
- ۰۵ - رابطه تعادل نش ترکیبی و تابع بهترین پاسخ
- ۰۶ - مثال از تعادل نش ترکیبی (بازی باخ یا استراوینکسی)
- ۰۷ - تحلیل جنایت میدان کاج ۱: نظریه بازی ها یا روانشناسی اجتماعی؟
- ۰۸ - تحلیل جنایت میدان کاج ۲: تعادل نش ترکیبی
- ۰۹ - تحلیل جنایت میدان کاج ۳: روانشناسی اجتماعی و نظریه بازیها
در زندگی بازیهای بسیاری انجام میدهیم ‘ خواه برای سرگرمی و کودکانه ‘ خواه برای سوداگری و سود آوری ‘ یا حتی عاشقانه‘