بهره وری و تئوری آشوب
بدون مقدمه می خواهم وارد بحث اصلی بشوم ...می خواهم در اینجا بخشی از کتاب مدیریت با رویکرد آشوب را نقل قول کنم. در این پروژه من مشاور تحقیقاتی اثر بودم و اثرر متعلق به آقای قنبری است:
در ابتدا دانشمندان معتقد بودند معلولها به صورت خطی بر آیند علل بدنه اصلی مقولات خاصی هستند، اما اکنون آنها به نقش خلاقانه بینظمی و آشوب تاکید کرده و جهان را مجموعهای از سیستم هایی میدانند که به شیوه های خود سازمانده عمل میکنند و تصادفی هستند این در شرایطی است این سیستم ها از نظم به بینظمی و از بینظمی به نظم ختم میشوند.
از آشفتگي زندگي زاييده مي شود. در حاليكه از نظم عادت به وجود مي آيد.
آشفتگي و بي نظمي معمولا در محاورات روزمره آشوب و آشفتگي نشانه بي نظمي و سازمان نيافتگي به نظر آورده مي شود و جنبه منفي دربردارد. اما در واقع با پيدايش نگرش جديد و روشن شدن ابعاد علمي و نظري آن امروزه ديگر بي نظمي وآشوب به مفهوم سازمان نيافتگي ؛ ناكارائي و درهم ريختگي تلقي نمي شود. بلكه در کوانتم بي نظمي درحقيقت عين نظم است (آنتروپي جهان را که منفي و بسوي بي نظمي ميدانستند؛ در حقيقت عين نظم است) بي نظمي وآشوب نوعي بي نظمي منظم يا نظم در بي نظمي است.
- بي نظم از آن رو كه نتايج آن غير قابل پيش بيني است.
- منظم بدان جهت كه از نوعي قطعيت برخوردارست .
نگرش آشوب در واقعیت ها بر چهار پايه وابستگي، پدیدار شدن ، الگوها و بازانجام قرار دارد.
عامل بهره وری سنجه ای است که نقطه تعادل نظم و بی نظمی را در سیستم های تولیدی نشان می دهد. برخی از این تحلیل ها عبارتند از:
- اتلاف ها به خودی خود پدیدار می شوند و غالبا منشا از پیش برنامه ریزی شده ای ندارند.
- اتلاف ها تاثیر هم تکاملی دارند یعنی اتلاف در تولید بیش از اندازه می تواند در ادامه عاملی برای افزایش اتلاف در موجودی شود و افزایش موجودی به دلیل وجود جریان مداوم و عدم جایگیری مناسب محصولات در انبارهای نهایی و میانی منجر به جابجایی های متعدد شده و ریسک نگهداری محصولات نیم ساخته و نهایی را بالا ببرد و نهایتا مجبور باشیم قسمتی از محصولات را که در حین نگهداری و حمل و نقل آسیب دیده اند, دوباره کاری کرده و یا ضایعات کنیم.
- بایستی توجه داشت که وجود هر عاملی اتلافی در بارگذاری هزینه های جبران تاثیری مضاعف و چندبرابر داشته باشد. ضایع شدن یک محصول در آخرین فرایند به معنای از دست دادن تمامی کل محصول می شود. بنابراین تمامی هزینه ها و ارزش افزوده ایجاد شده در نتیجه وجود یک عامل اغتشاش در آخرین فرایند بار سنگینی از هزینه ها را می تواند در پی داشته باشد. چه بسا با اتلاف چند قطعه در مرحله نهایی, یک سفارش کلان به دلیل کمبود به تاخیر بیافتد و حتی قراردادهایی به دلیل عدم تعهد به زمان تحویل کنسل شود. ممکن است این عامل اتلافی متاثر از یک تغییر دمای محیطی و یا بر هم خوردن ناگهانی تنظیم دستگاه باشد. (اثر پروانه ای)
- یک فرایند تولید حاصل برهم کنش ماشین آلات, شیوه های تولید,منابع انسانی, شرایط محیطی, سیستم های سنجش و ارزیابی, مواد اولیه, سرمایه و تدبیر مدیریت است. همیشه یک عامل اتلافی در یکی از عوامل تولید تاثیر خود را آغاز می کند و این تاثیر زنجیره وار بر تمامی عوامل دیگر اثر خود را می گذارد و حتی این تاثیر با هم افزایی همراه است. گاهی یک مواد اولیه معیوب می تواند منجر به خرابی یک دستگاه شود و خرابی دستگاه چند محصول دیگر را هم تحت تاثیر خود قراردهد.
هر سیستمی در واقع در وضعیتی متعادل و تقریبا پایداری بین نظم و بی نظمی قرار گرفته است. و بهره وری به معنای تغییر نقطه تعادل از وضعیتی غیر قابل پیش بینی و با شرایط فعلی به سمت نقطه مطلوب است. هماهنگونه که کیفیت با ضایعات صفر امکان پذیر نیست.
اثر بی نظمی و آشوب در تولید محصول منتج به کاهش ظرفیت واقعی نسبت به ظرفیت اسمی می شود. عوامل متعددی در کاهش این ظرفیت موثرند که می توان با برخی از این عوامل با راهکارهای تکنیکی و فنی مقابله کرده و بهره وری فرایندها و فعالیت های ارزشمند سازمان را افزایش داد. در مدل تولید ناب می توان تاثیر این مجموعه عوامل(اختلال یا بی نظمی) را با شیوه های نوآورانه و راهکارهایی فنی کاهش داد.
(ادامه در پست بعدی)
در زندگی بازیهای بسیاری انجام میدهیم ‘ خواه برای سرگرمی و کودکانه ‘ خواه برای سوداگری و سود آوری ‘ یا حتی عاشقانه‘